O Galerii Octopus

Początki stowarzyszenia OCTOPUS sięgają czasów, kiedy samo napomknięcie o sztuce współczesnej, podejrzanie kojarzącej się z wolnością i niezawisłością, przyprawiało czujnych i powściągliwych pracowników sekretariatów partyjnych o gęsią skórkę. Na początku lat 80 działający aktywnie plastycy, graficy, malarze, rzeźbiarze i fotograficy zaczęli spotykać się podczas organizowanych przez Wolne Stowarzyszenie Plastyków Uničova (VSUV) wystaw plenerowych, które bez wątpienia zaliczyć można do czeskiego undergroundu. Pomysł zrodził się jako protest przeciw idiotycznej sterylności całego ówczesnego klimatu myślowego, jednoczący artystów z okolic środkowych Moraw, w tym Rýmařova. Organizatorami ówczesnych działań byli L. Adámek, M. Sedlář, P. Mereďa, A. Mikšík i inni.

Z podobnych pobudek około 1986 roku przy ówczesnym ośrodku kultury w Rýmařovie powstał działający nieco bardziej oficjalnie KAV – Klub Amatorskich (Skrycie Zaangażowanych) Plastyków, który jednak, podobnie jak stowarzyszenie z Uničova, zachował daleko idącą niezależność. Poza działalnością skupioną wokół własnej twórczości członków, klub organizował również wystawy zakazanych lub pomijanych artystów spoza swego grona. W mieście prezentowali się dzięki temu ołomuniecki rzeźbiarz i architekt Jiří Žlebek, Oldřich Šembera, mistyk Jiří Jílek, wystawiano też grafiki autorów takich jak Josef Čapek i František Tichý. Wystawy Michaela Rittsteina czy „Amerykański plakat” były zakazane. Organizatorami wydarzeń byli zazwyczaj M. Požár, V. Měrák, M. Zoth, P. Klimentová, P. Pasecký, R. Karel, pan Vrbeník lub P. Rychlý, a moralnym patronatem obejmowali je Jaroslav Němec i Jindřich Štreit.

Mekką sztuki współczesnej, która swym znaczeniem przerastała to, co działo się równolegle w galeriach praskich, stały się wydarzenia organizowane na zamku Sovinec przez fotografa Jindřicha Štreita. Imprezy te, pilnie obserwowane przez służby bezpieczeństwa, przyciągały najznamienitsze postaci czechosłowackiej i zagranicznej sztuki współczesnej, silnie wpływając na życie kulturalne w regionie. To właśnie na Sovincu wielbiciele sztuki mieli możliwość zapoznać się z artystami, którzy stanowili dla nich wzór, takimi jak: V. Boštík, grupa Tvrdohlaví, V. Kokolia, D. Tóth, I. Kosková, A. Šimotová, A. Kučerová, O. Zoubek, J. Jankovič, M. Knížák i dziesiątki innych znanych nazwisk. Jindřich Štreit, który organizował również wyjazdy do atelier wymienionych wyżej twórców, stał się ojcem duchowym większości młodych morawskich twórców.

Euforia po przewrocie politycznym umożliwiła szybkie odnowienie działalności bezzasadnie zlikwidowanych muzeów w miastach takich jak Rýmařov czy Uničov. Jednak ekspozycje stałe przyciągają odwiedzających tylko raz na jakiś czas, a wystawy czasowe robią to regularnie – i tak powstała Galeria Octopus. Pomysłodawca i dyrektor odtworzonego muzeum Jiří Karel zaproponował artystom, którzy znacząco wsparli odnawianie muzeum i galerii, warunki korzystne dla obu stron. Po trwających rok pracach adaptacyjnych pod koniec 1992 nowa instytucja kulturalna zainaugurowała swą działalność wystawą prac Bohuslava Růžički i jego żony.

Kilka miesięcy później galeria przygotowała wspólną wystawę artystów z Uničova i Rýmařova, którzy po wystawie w niemieckim Olching za nazwę stowarzyszenia obrali sobie słowo Octopus oznaczające ośmiornicę – na cześć głowonoga nieco przypominającego kształtem pędzel.

Członkowie Wolnego Stowarzyszenia Artystów Octopus wystawiają swoje dzieła zarówno indywidualnie, jak i wspólnie, i to nie tylko w Rýmařovie czy Uničovie, ale też w galeriach małych i większych miast w Czechach i poza granicami kraju. Tym, co ich łączy, jest indywidualna oryginalność, sprawność techniczna, współczesne rozumienie sztuki, ale też bliska przyjaźń i wzajemne inspiracje. Różnice między autorami, również te dotyczące technik, rodzaju twórczości i jej tematyki, oraz panująca w stowarzyszeniu całkowita wolność przekonań zamiast dzielić – łączą i ubogacają zrzeszonych w nim artystów.

Przez trzydzieści lat jego istnienia w stowarzyszeniu działa lub działało szereg plastyków i ich przyjaciół, którzy od strony technicznej zabezpieczają wystawy, instalacje i przewóz dzieł: M. Požár, V. Měrák, J. Požár, P. Klimentová, M. Zoth, P. Mereďa, L. Adámek, A. Mikšík, M. Adolf, J. Chovanec, M. Sedlář, P. Pasecký, Z. Požárová, R. Panáček, A. Hnát, J. Vavroušek, T. Králík, M. Mačuda, R. Karel, J. Gažar, L. Mazoch, I. Karlová, A. Zothová, L. Tesař, Z. Habr, J. Raisner, M. Nesetová, J. Víšek, P. Brož, M. Slovák, nieżyjący już niestety J. Němec czy J. Hroch, z nowych członków zaś D. Kamenský, L. Kamenská, V. Stanzel, B. Švéda, Z. Přikrylová Nesetová, Gashperack, Š. Lupečková, K. Pánková, M. Kohoutková, R. Zapletalová, A. Rybka, M. Vyhlídal i wielu innych.

Od roku 1992 w Galerii Octopus odbyło się ponad 300 wystaw. Prezentowano dzieła nie tylko początkujących bądź regionalnych artystów, ale też autorów, którzy mają zapewnione stałe miejsce w Galerii Narodowej w Pradze oraz kolekcjach innych znanych instytucji na całym świecie.

W salach galerii prezentowano publiczności dzieła artystów takich jak J. K. Handke, Bohuslav i Daniel Reynek, František Tichý, Josef Čapek, Emílie Medková, Vilém Reichmann, Jiří Jílek, Jindřich Štreit, Markéta Luskačová, Andrej Bán, Tibor Huszár, Olbram Zoubek, V. K. Novák, Vladimír Kokolia, Vladimír Matoušek, Věra Janoušková, Anežka i Miroslava Koval, Richard Tymeš, Alena Kučerová, Jiří Chadima, Dalibor Chatrný, Petr Váša, Oldřich Šembera, Miroslav Sychra, Aleš Lamr, Alena Kupčíková, Václav Bláha, David Cajthaml, Jaroslav Dostál, Stanislav Diviš, Pavel Zajíček, Chrudoš Valoušek, Petr Nikl, Marie Kodovská, Věra Nováková, Pavel Brázda, Milan Knížák, Kurt Gebauer, Hana Rysová, František Skála, Olga Karlíková i wielu innych. Na wernisażach i wystawach pojawiały się ważne postacie historii i teorii sztuki, np. PhDr. Jiří Valoch, PhDr. Jaromír Zemina, PhDr. Pavla Pečínková, Csc., PhDr. Otto M. Urban, František Dryje czy też doc. PhDr. Hana Myslivečková, Csc. i inni.

Wolne Stowarzyszenie Artystów Octopus w roku 2018 przekształciło się w Stowarzyszenie OCTOPUS, którego członkowie i sympatycy nadał owocnie współpracują z muzeum.

W roku 2016 ukazała się publikacja na temat muzeum i Galerii Octopus zawierająca katalog działalności wystawienniczej za lata 1982–2016.

Volné sdružení umělců Octopus se v roce 2018 zaktualizovalo ve Spolek OCTOPUS, jehož členové a přátelé nadále úspěšně spolupracují s Městským muzeem Rýmařov.

Nová publikace o Městském muzeu Rýmařov a Galerii Octopus s obsáhlým katalogem výstavní činnosti v letech 1982 až 2016 vyšla v roce 2016.